Ambassador of Islamic Republic of Iran to Türkiye / İran İslam Cumhuriyeti’nin Türkiye Büyükelçisi
Mohammad Farazmand
Türkiye antropolojik, kültürel ve sosyal olarak İran’a en yakın değilse de
en yakın ülkelerden biri.Türkiye if not the closest, but is one of
the closest countries to Iran, anthropologically, culturally and socially.
Ne kadar zamandır Türkiye’desiniz?
Türkiye’ye 6 Şubat 2019’da geldim. Demek ki üç yıl, sekiz aydır buradayım. Gelişimin ertesi günü Türkiye Cumhurbaşkanı’na güven mektubumu sundum. Bu hızlı süreç, İran-Türkiye ilişkilerindeki önemini ve Türkiye hükümeti ve Cumhurbaşkanı’nın İran İslam Cumhuriyeti ile ilişkilerdeki gayretini göstermektedir.
Bu zaman zarfında kişisel deneyiminiz nedir?
Diğer komşu ülkelerdeki deneyimlerimi göz önüne aldığımda, bürokrasiyi ve hem kamu hem de özel sektörü ciddiyetle görevlerini yerine getirdikleri için takdir ettiğimi ifade etmek isterim. Bununla birlikte, komşu ülkelerdeki kırk yıllık deneyimime baktığımda, Türkiye’nin antropolojik, kültürel ve sosyal olarak İran’a en yakın değilse de en yakın ülkelerden biri olduğunu söyleyebilirim.
Türkiye’yi gezme şansınız oldu mu?
Evet, ülkenin kuzeyinde, doğusunda, güneyinde ve batısında birçok Türk şehrini gezdim. Türkiye’nin güneydoğu bölgesi, yani medeniyetlerin beşiği ve İran sınırına yakın olan Mezopotamya, benim için çok çekiciydi ve bu tarihi bölgeyi mutlaka görülmesi gereken bir yer olarak öneriyorum.
Ülkeniz ve Türkiye arasındaki tarihi ve çağdaş bağların ve ilişkilerin önemli noktaları nelerdir?
İran-Türkiye ilişkilerinin tarihi, ikili ilişkilerin başlangıcı hususunda kesin bir zamana dayanmamaktadır. Hatta, Anadolu’nun kapılarını Türk egemenliğine açan 1071 Malazgirt Savaşı bile ikili ilişkilerin başlangıcını işaret etmez, zira iki ülke arasındaki siyasi, kültürel ve toplumsal bağlar Anadolu’daki ilk Türk hanedanı olan Selçuklulardan önce kurulmuştu. İznik ve Konya’da halen Türk-Fars kültür harmanı görülmektedir. Ek olarak 1639 Kasr-ı Şirin Antlaşması’yla belirlenen İran-Türkiye sınırının sadece Batı Asya’nın değil, dünyanın en istikrarlı ve sorunsuz sınırlarından olması da dikkate değerdir. Bu bağlamda ve tarihsel zeminde ikili ilişkilerimiz kapsamlı, aktif ve gerilimsizdir. Hem Türkiye’deki İranlılar hem de İran’daki Türkler kendilerini evlerinde gibi
hissederler. Ayrıyeten, İran Türkiye’nin ana enerji sağlayıcılarındandır. Son yıllarda 10-12 milyar dolar bandında olan ikili ticaret hacmi, daha önceki yıllarda 20 milyar dolar seviyelerini görmüştü.
İkili fırsatlar nelerdir?
İkili ticarette doğal gaz artırma kapasitesi ve petrol ihracatının canlanması göz önüne alınarak İran İslam Cumhuriyeti ve Türkiye Cumhuriyeti arasındaki ticaret hacminin 30 milyar dolara ulaşması hedeflenmektedir. Amerika Birleşik Devletleri’nin tek taraflı ve yasa dışı yaptırımlarını kaldırması, finansal ticaretin ve karşılıklı bankacılık işlemlerinin kolaylaşmasını sağlayacaktır.
Amerika Birleşik Devletleri’nin tek taraflı ve yasa dışı yaptırımlarını kaldırması, finansal ticaretin ve karşılıklı bankacılık işlemlerinin kolaylaşmasını sağlayacaktır.
The elimination of United States’ unilateral and illegal sanctions would lead to the facilitation of financial trade and bilateral banking affairs.
Bölgesel ve uluslararası perspektiften Türkiye’nin rolü hakkında ne düşünüyorsunuz?
Türkiye, uluslararası düzeyde mühim kapasiteye sahip, etkili bir bölge ülkesidir. Büyük güçler Türkiye’nin uluslarası gelişmelerdeki rolünün ve etkisinin farkındadır ve dış politikaları içinde bunu değerlendirmektedirler. Türkiye’nin BM Genel Sekreteri’nin de desteğiyle, Ukrayna tahılını Karadeniz üzerinden ihraç etme rolü de bahsedilen uluslararası kapasitenin bir kanıtıdır. Türkiye’nin Doğu ve Batı’yla iç içe geçmiş ilişkileri, uydu bir devlet olmadığının ve tarih boyunca ulusal çıkarlarını önceleyerek bağımsız bir rol oynamaya çalıştığının göstergesidir. İran, büyük ve baskın güçlere karşı ulusal çıkarlarını koruyan, bağımsız ve güçlü komşulara sahip olmanın büyük kazanç olduğuna inanır. Güçlü bir bölge ancak güçlü ülkelerle oluşur.
İran, bağımsız ve güçlü komşulara sahip olmanın büyük kazanç olduğuna inanır.
Iran believes that it is a great asset having independent and powerful neighbours.
Son dönemlerde dünya genelinde vuku bulan rahatsız edici gelişmeler, çatışmalar ve anlaşmazlıklar göz önüne alındığında,
barış konusundaki öngörüleriniz nedir?
Dünya, geleneksel düzen ve tek yanlılıktan, bölgesel güçlerin daha aktif olduğu ve uluslararası eksenin Batı’dan Asya’ya kaydığı bir geçiş dönemine tanıklık etmektedir. Bu geçiş döneminde, haliyle eski düzenin yükselen yeni düzene karşı direncini görüyoruz. Çok taraflılık ve güç dağılımı, kesinlikle tek taraflılıktan daha fazla, dünya genelinde barış, istikrar ve güvenliği sağlar.
100. yılımıza girerken Türkiye halkına mesajınız nedir?
Yaklaşık dört yıldır İran İslam Cumhuriyeti’nin Türkiye’deki şerefli bir temsilcisi olarak, Türk halkının misafirperverliği ve oluşturulan güzel diplomatik ortam için şükran duyuyorum. Komşu bir ülkenin diplomatının bakış açısından Türkiye, her diplomatın tecrübe etmek isteyeceği büyük ve sıra dışı tarihi olan önemli bir ülke.
